Trudno sobie wyobrazić Boże Narodzenie bez pięknie udekorowanej choinki. Jest ona nie tylko ważnym symbolem świąt, ale także pomaga przywołać wyjątkowe wspomnienia z dzieciństwa. Skąd w naszej kulturze wzięła się tradycja ubierania choinki? Podpowiadamy.
Często nie mamy pojęcia, jak i kiedy pojawił się w naszej kulturze zwyczaj ubierania choinki. Większość z nas kojarzy drzewko bożonarodzeniowe z tradycjami chrześcijańskimi, jednak był czas, gdy kościół katolicki traktował przystrojoną choinkę jako symbol pogański.
Aby poznać historię bożonarodzeniowej choinki, trzeba odbyć podróż w czasie. Tak naprawdę, choinka stała się symbolem świąt w Polsce, dopiero w XIX wieku. Początkowo choinki zdobiły jedynie szlacheckie i mieszczańskie domy, ale z czasem, zwyczaj ubierania choinki pojawił się także na terenach wiejskich i na dobre zadomowił się w naszej kulturze.
Zimowe przesilenie w wielu kulturach było traktowane w wyjątkowy sposób. Przed nastaniem Chrześcijaństwa, w tym czasie odprawiano różne rytuały. Ich częścią było czczenie przyrody m.in. drzew, które od zarania dziejów są symbolem odrodzenia. W czasach dawnych Słowian ustawiano w domu udekorowany m.in. suszonymi owocami snopek słomy. Ozdabianie domów w okresie zimowego przesilenia np. liśćmi palmy i gałązkami oliwnymi praktykowano w starożytnym Rzymie i w starożytnym Egipcie. Druidzi z okazji zimowego przesilenia zdobili swoje osady gałązkami ostrokrzewu, a Wikingowie czcili drzewo Yggdrasil.
Zwyczaj ubierania choinki, który znamy i praktykujemy w swoich rodzinach, wywodzi się z Niemiec. Pierwsze choinki pojawiły się w XVI wieku w tradycji ewangelickiej. Z Niemiec tradycja ubierania choinki dotarła do Francji. Dzięki brytyjskiej monarchini – królowej Wiktorii – zwyczaj ubierania bożonarodzeniowego drzewka stopniowo opanował inne kraje Europy oraz dotarł do Ameryki. W XVIII wieku kościół katolicki zaakceptował zwyczaj ubierania choinki. Wówczas stała się ona symbolem religijnym Chrześcijaństwa, który chroni dom przed złymi mocami i zapewnia pomyślność w nowym roku.
Jak już zostało wspomniane, pierwsze choinki bożonarodzeniowe, zaczęły pojawiać się w szlacheckich i mieszczańskich domach na początku XIX wieku. Co ciekawe, w niektórych rejonach Polski zwyczaj ubierania choinki pojawił się dopiero po II wojnie światowej.
Obecnie bożonarodzeniowe choinki zdobią domy i przestrzeń publiczną także w krajach, w których brak jest zakorzenionych w kulturze tradycji chrześcijańskich. Spotkamy je np. w krajach azjatyckich i muzułmańskich, gdzie traktowane są przede wszystkim jako niezwiązana z obrzędami religijnymi ozdoba.
Na przestrzeni wieków zmieniały się tradycje ubierania choinki oraz podejście do strojenia bożonarodzeniowego drzewka. Jeszcze nie tak dawno temu, nasi pradziadkowie i dziadkowie ubierali choinkę w wigilię Bożego Narodzenia. Udekorowane drzewko nie pojawiało się w domach wcześniej, jednak obecnie zwyczaj ten jest rzadko praktykowany, co ma związek m.in. ze zmianą trybu życia.
Dawne choinki znacząco różniły się pod względem wyglądu od współczesnych drzewek bożonarodzeniowych. Pojawiały się na nich łańcuchy z papieru, słomiane ozdoby, orzechy, jabłka, pieczone przed świętami pierniki, a także świeczki. Jedno pozostało jednak niezmienne – nastrój świąt pomaga budować żywa, pachnąca lasem choinka, która łączy pokolenia, stając się wyjątkową dekoracją domu.
Tradycyjna żywa choinka czy sztuczne drzewko? Żywa choinka to piękny symbol Bożego Narodzenia. Mitem jest, że żywa choinka powoduje wiele problemów, bo sprzedawane obecnie drzewka są precyzyjnie dobierane pod względem odmiany, co pozwala uniknąć szybkiego gubienia igieł. Naturalna choinka roztacza żywiczny aromat w pomieszczeniach oraz sama w sobie jest wyjątkową ozdobą, co sprawia, że nie wymaga wielu dekoracji. Decydując się na zakup drzewka w donicy, możemy zasadzić je w ogrodzie, zyskując piękną pamiątkę świąt oraz bezcenne wspomnienia.
W naszej kulturze choinka bożonarodzeniowa pojawiła się w XIX wieku. Zwyczaj dekorowania choinki wywodzi się z Niemiec, skąd stopniowo rozprzestrzeniał się na inne kraje Europy. Dziś choinki zdobią najodleglejsze zakątki globu. Choć nie zawsze są związane z kultywowaniem religijnych tradycji, to bezsprzecznie stanowią jeden z najważniejszych symboli Bożego Narodzenia.
